anlam kayması ne demek?
Anlam Kayması
Anlam kayması, bir sözcüğün zaman içinde anlamında meydana gelen değişiklikleri ifade eder. Bu değişiklikler sözcüğün anlamını genişletebilir, daraltabilir, iyileştirebilir veya kötüleştirebilir. Anlam kayması dilin doğal bir parçasıdır ve dilin sürekli değişim ve gelişim göstermesinin bir sonucudur.
Anlam Kaymasının Nedenleri:
- Toplumsal Değişimler: Toplumdaki yeni gelişmeler, icatlar, kavramlar sözcüklerin anlamlarının değişmesine neden olabilir.
- Psikolojik Nedenler: İnsanların belirli nesnelere veya kavramlara karşı tutumları, sözcüklerin anlamlarını etkileyebilir.
- Dil İçi Nedenler: Sözcükler arasındaki ilişkiler (eş anlamlılık, zıt anlamlılık vb.) sözcüklerin anlamlarının değişmesine yol açabilir.
- Yabancı Dil Etkisi: Farklı dillerden alınan sözcükler, zamanla kendi dillerindeki anlamlarından farklı anlamlara gelebilir.
Anlam Kayması Türleri:
- Anlam Genişlemesi (Yayılması): Sözcüğün anlam kapsamının genişlemesidir. Örneğin, "tablet" kelimesi başlangıçta sadece ilaç anlamındayken, günümüzde bilgisayar anlamında da kullanılmaktadır. (https://www.nedemek.page/kavramlar/anlam%20genişlemesi)
- Anlam Daralması: Sözcüğün anlam kapsamının daralmasıdır. Örneğin, "et" kelimesi eskiden her türlü yiyecek anlamına gelirken, günümüzde sadece hayvan eti anlamında kullanılmaktadır. (https://www.nedemek.page/kavramlar/anlam%20daralması)
- Anlam İyileşmesi (Yükselmesi): Sözcüğün anlamının olumlu yönde değişmesidir. Örneğin, "konuk" kelimesi eskiden davetsiz misafir anlamındayken, günümüzde misafirperverlik gösterilen kişi anlamında kullanılmaktadır. (https://www.nedemek.page/kavramlar/anlam%20iyileşmesi)
- Anlam Kötüleşmesi (Alçalması): Sözcüğün anlamının olumsuz yönde değişmesidir. Örneğin, "avare" kelimesi eskiden gezgin, dolaşan kişi anlamındayken, günümüzde işsiz, aylak kişi anlamında kullanılmaktadır. (https://www.nedemek.page/kavramlar/anlam%20kötüleşmesi)
- Anlam Aktarılması: Sözcüğün anlamının bir kavramdan başka bir kavrama geçmesidir. Örneğin, "ateş" kelimesi sadece yanma olayını ifade ederken, mecaz anlamda coşku, heyecan anlamında da kullanılmaktadır. (https://www.nedemek.page/kavramlar/anlam%20aktarılması)